De Beekwal is een bestaand woonzorgcentrum in Eerbeek dat in drie fases plaatsmaakt voor nieuwe zorgappartementen, afgestemd op de huidige wensen en eisen. Fase 1 bestaat uit 39 zorgappartementen. Bouwbedrijf Nikkels uit Twello bouwt ze in opdracht van woningcorporatie Veluwonen. Het project is aangevlogen in een bouwteam, waarbij Loohuis de installaties verzorgt en zelf ook het systeemconcept uitwerkte.
Combinatie bodem en lucht
De warmte- en koudevraag van het gebouw wordt ingevuld met bodem-warmtepompen voor de basislast en lucht/water-warmtepompen voor de pieklast. “As je de volledige warmtevraag met bodem-warmtepompen zou willen leveren, stijgt de investering sterk voor een relatief laag aandeel van de totale warmtevraag. Daarom plaatsen we er lucht-units voor de pieklast bij”, zo is de uitleg van werkvoorbereider Tom Hondshorst, verantwoordelijk voor de theoretische onderbouwing en engineering van het project. Samen met projectleider Michiel Marsman en vestigingsleider Wouter Zernitz vormt hij het projectteam.
Nog een reden voor deze keuze: de lucht/water-warmtepompen kunnen ook helpen om eventuele onbalans in de bodem te voorkomen, die zou kunnen ontstaan doordat er toch veel meer warmtevraag of koudevraag is dan voorzien. “Deze installatie heeft heel veel knoppen om aan te draaien, om ervoor te zorgen dat in elke situatie kan worden gegeven wat de gebruiker vraagt.”
Er loopt een vierpijps-systeem door het gebouw om tegelijkertijd te kunnen verwarmen en koelen. Als een kamer op het zuiden koeling nodig heeft, en een kamer op het noorden verwarming, dan kan dat. “Daar zit een bepaalde bandbreedte in, maar in principe is het mogelijk dat iedere bewoner zijn of haar gewenste temperatuur kan handhaven binnen de gestelde kaders.”
Gebouwbeheersysteem
Loohuis monitort alle energiestromen met een volledig gebouwbeheersysteem. Hoeveel warmte de installatie onttrekt uit de bodem en hoeveel er teruggaat, wat er netto wordt geleverd vanuit lucht/water- en bodem-warmtepompen, de actuele temperatuur per kamer en of er warmte- of koudevraag is. “Met deze informatie kunnen we het systeemrendement bepalen. Vooraf zijn de benodigde berekeningen gemaakt om een balans in de installatie te krijgen. Echter worden gebouwen soms anders gebruikt dan vooraf verwacht. Door de combinatie te maken tussen bodem- en lucht/water-warmtepompen geeft dit de beheerder de mogelijkheid om de juiste afstemming te vinden voor het behoud van de installatie.”
Technische ruimte
Het gevraagde vermogen voor het appartementencomplex is circa 100 kW. In de technische ruimte staan buffervaten voor warmte en koude van ruim 1200 liter. Ook zijn er twee bodemwarmtepompen van elk 30 kW (Alpha Innotec SW 302H3) en twee luchtwater-units (Mitsubishi Electric Hydrobox, ERSE-YM9ED. Deze hebben een verwarmingsvermogen van circa 23 kW) voor de pieklast.
Loohuis prefabriceerde deze technische ruimte in een aantal delen in de eigen prefab-werkplaats. Zo hoevende monteurs niet al het leidingwerk te lassen in het werk. Het mooiste is om de technische ruimte in één geheel te plaatsen, voordat de aannemer eventuele vloeren of daken monteert. “Dat is het ideaalplaatje, maar heel uitdagend qua gewicht, vervoer, weersomstandigheden en kans op beschadigingen.”
In dit geval is specifiek gekozen om de technische ruimte te plaatsen ná het wind- en waterdicht maken van het gebouw. Daarom moest de installateur het leidingwerk opknippen in delen. Dat had niettemin de voorkeur. “Het opbouwen van een technische ruimte op de bouw kost veel tijd. Meer dan het prefabriceren van de technische ruimte op een vlakke werkvloer met voldoende verlichting en – in het geval van Loohuis – een plek die is voorzien van een kraanbaan. Ook reduceren we daarmee een deel van de vervoersbewegingen richting de bouwplaats. Daarnaast zorgt prefabricatie ervoor dat het bouwen van de technische ruimte het bouwproces niet in de weg zit en vice versa. Veel arbeid kan gelijktijdig of voor het bouwproces al worden gerealiseerd.”
Projectleider Marsman beaamt: “De installatie is uitgewerkt in Revit en past exact. Zowel de monteurs in de werkplaats als op de bouw zijn daar erg tevreden mee.”
Service vanaf de gang
In de gangen van het zorgcomplex zijn de individuele meterkasten en installatiekasten van elk appartement toegankelijk. Op die manier hoeft de technische dienst of de installateur het zorgappartement nauwelijks in voor servicewerkzaamheden.
In de installatiekast zit een afleverset, een verdeler voor de vloerverwarming en een doorstromer voor warm tapwater. Ook zijn hier de regeltechniek voor de verwarming- en koelinstallatie gemonteerd en de aansturing voor de zonweringsinstallatie. Alles wordt gemeten, omdat verbruik van warmte, koude en elektriciteit per bewoner wordt afgerekend.
Badkamer
Al het leidingwerk voor tapwater is op de muurplaat doorstromend aangesloten om stilstand van het tapwater te voorkomen. Dat is ook gedaan met het oog op legionellapreventie. Het openen van het laatste tappunt ververst het tapwater in het hele appartement.
In de douche is gekozen voor een hoekwandbeugel. Die zorgt ervoor dat de cliënt zich goed kan vasthouden tijden het douchen. Daarnaast geeft de hoekwandbeugel de mogelijkheid om er een douchestoel aan op te hangen, indien de cliënt dit nodig heeft.
Prefabriceren als uitgangspunt
Niet alleen de technische ruimte is geprefabriceerd. Loohuis koos ervoor om het sanitair prefab aan te laten leveren. “Dat is ook beter voor je afvalstroom. Al het sanitair wordt op één verzamelbox per appartement aangeleverd, wat het efficiënt maakt.”
Prefabriceren is voor de installateur een belangrijke manier om bouwtijd te verkorten. Daarnaast zorgt het voor minder verkeersbewegingen naar de bouw toe en daarmee CO2-reductie. “Dat wordt mede aangejaagd vanuit regelgeving, die eist dat onze voetafdruk als installatiebedrijf kleiner wordt. Hier staan wij als Loohuis zeker achter en willen we waar mogelijk onze bijdrage graag aan leveren”, besluit Zernitz.
Oorspronkelijk gepubliceerd op Installatie.nl, maart 2025.
Referenties
Ruim 1 jaar All-Electric: hoe presteert de warmtepomp op camping De Deelderij?
In 2022 maakten Marco en Marloes Bosma met hun camping De Deelderij in het Drentse Schoonloo een grote stap richting duurzaamheid. De traditionele gasgestookte boilers maakten plaats voor een Mitsubishi Electric warmtepomp uit de Ecodan-lijn, waarmee het sanitairgebouw van warm water en vloerverwarming wordt voorzien. In 2023 spraken we Marco over de eerste ervaringen met het systeem. We gingen opnieuw met hem in gesprek: hoe bevalt de warmtepomp op de langere termijn?
SV Duiveland brengt verduurzamingsbal aan het rollen na winst warmtepomp
Leden van Sportvereniging Duiveland (SV Duiveland) in het Zeeuwse Oosterland voetballen op een groen veld, maar sinds kort zijn de derde helft en het douchewater ook groen. De club liet recentelijk een Ecodan-warmtepomp van Mitsubishi Electric plaatsen en zette de verduurzaming meteen door in de vorm van (extra) zonnepanelen en vloerverwarming in het clubgebouw.
Verbouwing en verduurzaming van basisschool CBS De Ark in Daarle
CBS De Ark in Daarle heeft een flinke stap gezet in de route naar een duurzame en energiezuinige toekomst. Tussen september 2023 en maart 2024 is het schoolgebouw met de iconische bootvormen gefaseerd verbouwd, verduurzaamd en heringericht. Waar aannemingsbedrijf J. ter Horst verantwoordelijk was voor de bouwkundige werkzaamheden, verzorgde installatiebedrijf FH Loohuis de installatietechnieken. Hierbij koos de installateur uit Daarle onder meer voor de lucht/water-warmtepompen van Mitsubishi Electric.