Al meer dan 160 jaar is Smit Bokkum hét culinaire visitekaartje van Volendam. De eerste generatie Jan Smit begon in 1856 met de palingrokerij. De huidige eigenaar, de vijfde generatie Jan Smit, werkt nog dagelijks met de grootste toewijding aan vers gerookte paling en andere soorten vis. Zijn zoon Evert Smit heeft als zesde generatie de leiding over het kwalitatief hoogstaande restaurant. Samen zetten Jan en Evert Smit zich maximaal in om hun gasten het allerbeste te geven wat Volendam te bieden heeft, op een prachtige locatie aan het IJsselmeer.
.
Meedenken over verduurzaming
“Regelmatig zijn we zelf te gast bij Smit Bokkum voor een lekkere lunch of een diner. Maar wij mogen hier ook al vele jaren de installaties onderhouden”, vertelt Mark Keizer, werkzaam bij het Volendamse bedrijf Keizer Installatietechniek, dat zijn vader oprichtte. “Toen Jan Smit begon over een mogelijke verduurzaming van zijn bedrijf, dachten wij direct mee. De afgelopen jaren hebben we veel ervaring opgedaan met warmtepompinstallaties. Doordat we het onderhoud aan de cv-installatie uitvoerden, wisten we al precies hoe de installatie in het restaurant functioneerde. Daardoor konden we al snel aangeven dat Smit Bokkum met een investering in een warmtepompsysteem een flinke verduurzamingsslag kon slaan.”
Mitsubishi Electric heeft een dusdanig ruim assortiment, dat we bij hen voor elk type project een passende warmtepomp of warmtepompsysteem kunnen vinden
Investering in kennis
Keizer Installatietechniek is actief op het brede werkterrein van alle werktuigbouwkundige installaties. “Sinds de gasprijs na de inval van Rusland in Oekraïne fors omhoogging, hebben wij de vraag naar warmtepompsystemen zien stijgen. We zijn vanaf dat moment ook flink gaan investeren in kennis. Zelf heb ik opleidingen gevolgd om systemen te kunnen ontwerpen en onderhouden, en ook diverse monteurs volgden cursussen om de installatie, het onderhoud en de service goed uit te voeren. Met Alklima hebben we daarvoor een uitstekende partner. Zij helpen bij het opleiden van onze mensen, maar we zijn ook erg tevreden over hun productaanbod. Mitsubishi Electric heeft een dusdanig ruim assortiment, dat we bij hen voor elk type project een passende warmtepomp of warmtepompsysteem kunnen vinden. Daardoor denken we nu in bijna al onze projecten als eerst aan een warmtepomp van Mitsubishi Electric.”
Goede berekeningen maken
Voor aanvang van het project bij Smit Bokkum voerde Mark Keizer overleg met de specialisten van Alklima. Met name Daan Bakker, consultant bij Alklima, hielp bij de invulling van het ontwerp voor het restaurant. “We zien steeds vaker dat mensen hun cv-ketel willen inwisselen voor een all-electric warmtepompsysteem”, zegt Bakker. “In zo’n situatie is het vooral belangrijk dat we inzicht krijgen in de exacte warmte- en warmtapwaterbehoefte. Het vermogen van een cv-ketel is vaak zodanig ruim dat je het opwekvermogen van de cv-ketel niet één op één met warmtepompen gaat invullen. Maar om te weten welk vermogen dan wel nodig is, zijn een goede transmissieberekening en een helder beeld van de warmtapwatervraag onmisbaar.”
In het restaurant hing voor de renovatie een vermogen van ongeveer 90 kW aan cv-ketels. Ook stonden er twee boilers die gezamenlijk 240 liter warm water leverden. “En er was voor warmtapwater een circulatieleiding, waar we graag vanaf wilden”, vertelt Keizer. “Daarom hebben we op basis van berekeningen een ontwerp gemaakt met twee warmtepompen in cascade, een buffervat van 200 liter en een ruime boiler met een inhoud van 750 liter voor de keuken.”
Cascadesysteem met buffer
De keuze viel op een cascadesysteem met twee Ecodan Zubadan warmtepompen van elk 14 kW. Het buitendeel van dit toestel is een krachtige en stille (46 dB) warmtepomp met een extra groot werkbereik. “In combinatie met de twee Hydrobox binnendelen en het buffervat vormt dit een ideaal systeem voor utiliteitstoepassingen, zoals een restaurant”, licht Bakker toe. “Deze warmtepomp levert een maximale aanvoertemperatuur van 70°C en kan snel en efficiënt een voorraad warmtapwater opwarmen. Bovendien kun je deze warmtepompen tot 30% terugtoeren, zodat je ook in het voor- en naseizoen, als de warmtevraag minder groot is, heel energiezuinig kunt verwarmen.”
Keizer vult aan: “In de keuken hebben de medewerkers geregeld veel warm water nodig; ook de afwasmachine is op de toevoer aangesloten. Omdat we de circulatieleiding weghaalden, wat energetische voordelen oplevert, moesten we op een andere manier voor snel en veel warmtapwater kunnen zorgen. De capaciteit van de boiler kozen we daarom redelijk ruim, zodat het bijvoorbeeld mogelijk blijft dat het personeel, als het druk en noodzakelijk is, een uur lang aan één stuk door kan afwassen. Het restaurant zelf is vrijwel overal voorzien van vloerverwarming. Die kunnen we met de warmtepompen en de buffer heel efficiënt op een lage aanvoertemperatuur verwarmen.”
Mogelijkheid tot koelen
Op dit moment zijn de warmtepompen nog puur geïnstalleerd voor verwarming van de verschillende zones en het opwarmen van tapwater. Maar omdat in bijna alle ruimtes – met uitzondering van de vergaderruimte op de bovenverdieping – vloerverwarming is aangelegd, is ook passieve koeling met deze warmtepompen in theorie mogelijk. “We onderzoeken die mogelijkheid nog, maar dat ziet er positief uit. De installatie wordt met een Watts Vision zoneregeling aangestuurd. Om de ruimtes in de zomer te kunnen koelen, moeten we mogelijk wat in de regeltechniek aanpassen en de ruimte met radiatoren kunnen afsluiten. Maar ik denk dat een koelmodus hier zeker een meerwaarde zal zijn. In elk geval voor het personeel in de keuken, waar het best warm kan worden”, aldus Keizer.
Zeer tevreden eigenaar
Jan Smit, eigenaar van Smit Bokkum, reageert erg positief op de verduurzamingsoperatie. “De installatie is net in bedrijf genomen en we zitten nu vlak voor de zomer. Dus ik kan nog niet uit ervaring zeggen of alle ruimtes lekker warm worden. Maar de wijze waarop Keizer Installatietechniek dit project aanpakt en uitvoert, geeft mij alle vertrouwen dat het systeem goed en zuinig zal werken. Zij zijn toch de expert. Het overschakelen van de oude cv-ketels naar de warmtepompen hebben ze in elk geval vlekkeloos uitgevoerd. We zijn maar één dag in de week gesloten, maar omdat zij alles tot in de puntjes hadden voorbereid, konden ze precies op die dag de hele installatie omschakelen. Recent lieten we zelf nog 30 zonnepanelen plaatsen, zodat de warmtepompen voor een flink deel op zelf opgewekte stroom kunnen werken. Ik heb er daarom alle vertrouwen in dat we over een jaar een flinke daling van onze energiekosten zullen zien.”
