Netcongestie is een actueel en groot thema voor de bouw in Nederland. In dit blog geven we een beeld van de invloed van de lucht/water-warmtepompen op de netcongestie aan de hand van verschillende onderzoeken.
De feiten omtrent elektriciteitsverbruik
Het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2024 laat de afgelopen jaren een forse groei van lucht/water-warmtepompen zien. Gedreven door de energietransitie en gasloos bouwen. Opmerkelijk is dat het elektragebruik in Nederland volgens onderzoek van CBS niet is toegenomen. Sterker nog, het elektriciteitsverbruik is de laatste jaren zelfs afgenomen, ook in de woningbouw. Wanneer we inzoomen op het elektriciteitsverbruik dan geeft milieuorganisatie Natuur & Milieu aan dat het elektriciteitsverbruik van warmtepompen slechts 1% van het volledige elektragebruik in Nederland is.
Elektriciteitsverbruik Nederlandse woning
Een nieuwbouw woning heeft gebruikelijk een 3 x 25A aansluiting wat overeenkomt met een elektrisch vermogen van maximaal 17,5kW. Sinds de jaren ‘90 is het elektriciteitsverbruik in de woningen toegenomen. Dit komt doordat er vanuit comfort en luxe steeds meer apparatuur in de woning wordt toegepast. Je moet dan denken aan elektrisch koken, een droger, een vaatwasser, een Quooker, laptops, pc’s, tv’s, gameconsoles of magnetron. Maar ook elektrische auto’s en PV panelen. En de warmtepomp is ook een gebruiker van elektriciteit.
In de tabel staan verschillende apparaten uit een gemiddeld huishouden weergegeven. Maar tegen de berichtgevingen in is een all-electric warmtepomp verre van de grootste gebruiker. De warmtepomp heeft namelijk een beduidend lager opgenomen vermogen dan de meeste apparaten in een huishouden.
De juiste selectie van een lucht/water-warmtepomp
De warmtepomp geeft dus een laag opgenomen vermogen in vergelijk met andere huishoudelijke apparaten. Ten behoeve van legionellapreventie is de Ecodan warmtepomp voorzien van een elektrische heater. Selecteer een warmtepomp waarbij de elektrisch heater niet hoger is dan 2 kW en waarbij de elektrisch heater niet benodigd is voor back-up van de verwarming (zoals alle Ecodan warmtepompen van Mitsubishi Electric). Er wordt regelmatig verondersteld dat de elektrische heater van een lucht/water-warmtepomp zorgt voor een hoge piek in het gebruik van elektriciteit. Dit is absoluut niet het geval doordat de warmtepomp en de elektrische heater nooit gelijktijdig in bedrijf zijn. Een juist geselecteerde en geïnstalleerde warmtepomp functioneert bij lage buitentemperaturen met een opgenomen vermogen van 1,75kW. De gehele dag draait de unit dus in deellast, maar wel met een hoge gelijktijdigheid in de wijk. Bij tapwater ligt dit iets hoger net zoals de legionellapreventie van 2 kW door middel van het elektrische element, maar deze vinden verdeeld over de dag plaats (met dus een lage gelijktijdigheid). (bron afbeelding: Document Basisinformatie over energie-infrastructuur, Netbeheer Nederland, oktober 2019)
Het echte probleem van netcongestie
Netcongestie is letterlijk vertaald filevorming op het elektriciteitsnetwerk. Net als bij verkeerscongestie, oftewel filevorming op de weg, is congestie een momentopname. Een piek op het net wat betreft afname ontstaat in de avond. Als mensen thuiskomen na het werken en starten met elektrisch koken en eventueel de auto aan de oplader aansluiten. De piek voor invoeding is rond het middaguur als de zonnepanelen de meeste elektriciteit leveren. Een lucht/water-warmtepomp is in staat om beide pieken af te vlakken.
Netcongestie afvlakken door toepassen lucht/water-warmtepomp
Een lucht/water-warmtepomp voorziet zowel in ruimteverwarming als tapwaterbereiding. Ruimteverwarming laat zich onderscheiden door een laag opgenomen elektrisch vermogen te combineren met een hoge gelijktijdigheid. Bij voorkeur wordt er geen nachtverlaging toegepast zodat de installatie zo rustig en energiezuinig mogelijk kan functioneren.
Het bereiden van warmtapwater onderscheid zich door een hoger opgenomen vermogen in combinatie met een lage gelijktijdigheid.
De tapwaterafname geschied vanuit een boiler. Het is dan ook niet nodig om op het moment van douchegebruik de warmtepomp direct in te schakelen. Op basis van een eenvoudige klokschakeling kan de benodigde voorraad warmtapwater reeds rond het middaguur geproduceerd worden. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de opgewekte energie van de zonnepanelen en wordt voorkomen dat de warmtepomp in de avondperiode in bedrijf is voor bereiding van warmtapwater.
Dynamisch en timing kan helpen
Het toepassen van dynamische energietarieven zorgt bij bovenstaande instelling voor een afname van elektriciteit gedurende periodes van lage energietarieven. Deze lage tarieven zijn dagelijks in dezelfde periode zodat er geen ingewikkelde aansturing benodigd is.
De timerinstellingen zijn standaard aanwezig op de lucht/water-warmtepompen zodat er vandaag reeds gestart kan worden om de lucht/water-warmtepomp in te zetten om een bijdrage te leveren aan slim congestiemanagement.
Binnenkort publiceert Alklima een volledige Whitepaper met uitgebreide informatie wat betreft lucht/water-warmtepompen in relatie tot netcongestie. Zeer bruikbaar voor gemeenten, opdrachtgevers, ontwikkelaars, maar uiteraard ook voor aannemers en installateurs. Door middel van dit whitepaper krijg je een beeld van de oplossingen die per direct kunnen worden toegepast, maar ook de maatregelen voor de langere termijn.
Whitepaper Netcongestie
Download het whitepaper Netcongestie en lees welke rol all-electric warmtepompen spelen in strijd tegen netcongestie.
Download