Op 8 november 2021 werd begonnen aan de ombouw van voormalige Machinefabriek Grasso tot de huidige ICT-community. Met financiële ondersteuning van de N.V. Bossche Investerings Maatschappij (BIM) mocht BINX Smartility de herbestemming uitvoeren. BINX Smartility is, zoals het zelf zegt: “het integrale bouw- én installatiebedrijf. Samen slimme (technische) oplossingen creëren is wat ons drijft.” Nog geen jaar later, op 15 juli 2022, werd het
rijksmonument overgedragen aan de gemeente en sindsdien is het officieel: “het nieuwe co-working concept voor start-ups, scale-ups en gevestigde namen met een focus op ICT.” In totaal biedt het gebouw ruimte voor 450 personen, een centrale ontmoetingsruimte en circa 35 werkplekken. Na Grasso wordt het gehele gebied rondom het hoofdgebouw aangepakt. Er moeten nog meer (nieuwe) kantoorgebouwen komen en zelfs aan woningen wordt gedacht. De nadruk van het gebied ligt vooral op bedrijven die zich bezighouden met datatechnologie, om de simpele reden dat ’s-Hertogenbosch zich in de nabije toekomst wil profileren als datastad.
Nagenoeg Energieneutraal
Robert de Kleijn is community manager Grasso. In een video die John Williams (van tvprogramma ‘Help, mijn man is klusser!’) maakte in samenwerking met warmtepompleverancier Alklima, vertelt Robert over de energieplannen: “Toen 5 jaar geleden de ambitie werd uitgesproken dat Grasso een Bijna Energieneutraal pand zou moeten worden, verklaarde ik ze voor gek. Een pand waar de vogels doorheen vliegen, dat kan toch niet?! Maar nu moet ik toegeven dat dit (meer dan goed) gelukt is. Met onder andere ruim 350 zonnepanelen, warmtepompen, voorzetramen en perfecte isolatie hebben we de ambitie waar kunnen maken.” Terwijl het buiten zomers weer is blijkt het monumentale pand van binnen prima koel te krijgen en is er een prettig werkklimaat ontstaan. Dat ging echter niet vanzelf.
Slimme uitvoerder
Hans Laenen is bij Koelplan in het Limburgse Echt-Susteren Directeur Airconditioning & Warmtepompen. Zijn team was verantwoordelijk voor het installeren van het complexe en uitgebreide klimaatsysteem in de herbestemde Machinefabriek Grasso. Daarbij werd gebruik gemaakt van de producten en expertise van Alklima uit Alblasserdam, dat in 1994 werd opgericht als exclusief importeur van Mitsubishi Electric Living Environment Systems. Alklima levert warmtepompen, airconditioners, VRF-systemen, chillers en ventilatiesystemen en heeft zich gespecialiseerd in duurzame oplossingen voor het koelen, verwarmen en ventileren van gebouwen en woningen.
Koelplan noemt zichzelf vooral een kennisorganisatie die bestaande technologieën aanwendt voor innovatieve verwarmings- en koelingsconcepten. Uitgangspunt voor Koelplan is, dat gekozen oplossingen volledig voldoen aan de nieuwe wetgeving met betrekking tot het uitbannen van fossiele brandstoffen in gebouwen. Hans Laenen noemt Koelplan in dat opzicht “de slimme uitvoerder, want ideeën en innovaties zijn alleen van waarde als ze perfect worden uitgevoerd.” Koelplan heeft daarom vanaf het begin een aandeel gehad in het ontwerp, zodat in samenspraak met de andere installateurs (elektro, regeltechniek e.d.) gezocht kon worden naar de meest efficiënte klimaatinstallatie.
Tegelijkertijd koelen en verwarmen
Voor het Bijna Energieneutraal maken van Grasso is door Koelplan gebruik gemaakt van het Mitsubishi Electric City Multi (W)R2-systeem, waarmee verschillende ruimtes gelijktijdig zijn te koelen en te verwarmen. Door slim te ontwerpen en daarbij de technische mogelijkheden van het systeem optimaal te benutten, kunnen de verschillende koude- en warme-energiestromen binnen een pand nuttig worden ingezet op de plekken waar die nodig zijn. Per ruimte is de temperatuur en ventilatie dan ook instelbaar, aldus Hans Laenen. Mitsubishi Electric maakt het mogelijk om een DX-warmtepomp aan te sluiten op een luchtbehandelingskast, waardoor een uiterst efficiënt systeem ontstaat, dat naar wens zelfs geheel energie- en CO2-neutraal kan worden toegepast. Het is prettig voor gebruikers dat door de energieuitwisseling het niet uitmaakt of een ruimte aan de zon- dan wel aan de schaduwzijde van het gebouw is gelegen. Dat past helemaal in de missie van herbestemmer BINX Smartility: “Wij vinden dat een gebouw toekomstbestendig moet zijn door zich aan te passen aan het gebruik ervan. Een gebruikersbeleving die zich voortdurend optimaliseert. Comfort en gebruikersplezier neemt toe, de kosten voor energie en onderhoud nemen af.”
Voorgeschiedenis Machinefabriek Grasso
Grasso is een begrip in Den Bosch. Het gebouw stamt uit 1868 en is vernoemd naar Willem Grasso, die er stoommachines en stoomhamers liet produceren. Toen zoon Henri Grasso in 1896 besloot om de fabriek naar Vught te verhuizen werd er een afdeling gestart voor koeltechniek. De naam ‘s-Hertogenbossche Machinefabriek Henri Grasso bleef echter bestaan. Na vele wisselingen van eigenaar kocht in 1992 de Duitse GEA Groep het gebouw. GEA produceert nog altijd in een deel van de oude hallen. Het hoofdgebouw werd verhuurd aan kleine en grote technische en creatieve bedrijven, een voorloper van het huidige verzamelkantoor voor “jonge, innovatieve bedrijven in de ICT-sector”