Wie wil er comfort?
De overheid vraagt hier al jarenlang aandacht voor. Het RIVM heeft het ‘Gezonde Scholen’-programma, er is de Green Deal Scholen en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland komt om de paar jaar met een verscherpt programma van Eisen voor haar Frisse Scholen-beleid. De realiteit is echter weerbarstig. Gemeenten en schoolbesturen zijn nog steeds terughoudend met investeringen in een goed binnenklimaat, vaak om budgettaire redenen. Een gemiste kans, want een innovatieve binnenklimaatinstallatie zorgt doorgaans voor een veel lagere energierekening. Sterker: de beste oplossingen betalen zichzelf na verloop van tijd gewoon terug.
Maar wellicht wordt terughoudendheid niet alleen veroorzaakt door angst voor investeringskosten. Schoolbesturen, directies en docenten bekommeren zich simpelweg liever om goed onderwijs dan om ingewikkelde technische installaties. Gemiste kans nummer 2, want een slimme installatie zorgt niet alleen voor een prettiger verblijfsklimaat; hij maakt het ook een stuk eenvoudiger om dat binnenklimaat goed aan te sturen.
Los van zulke misverstanden is er nog een andere belangrijke reden waarom leerlingen in ongezonde lokalen zitten: de illusie dat schoolgebouwen alleen maar een warmtevraag hebben. Zelfs het Bouwbesluit is voor een deel op die gedachte geënt, en in veel scholen zijn dan ook gasketels te vinden. Die zijn niet erg duurzaam, maar wel goed in het afgeven van warmte. Ze kunnen echter niet ventileren of koelen, en juist daar is steeds meer behoefte aan. Het gevolg van de ouderwetse keuze voor fossiele installaties is ’s morgens al voelbaar. Als om half negen een twintigtal kinderen na een half uur ravotten op het schoolplein het klaslokaal binnenrent, loopt de temperatuur er al snel op tot 23 graden of hoger. Gebrek aan koeling leidt dan tot een bijzonder onaangenaam - en ongezond - binnenklimaat.
Er is echter een prima oplossing voor dit probleem; door gasketels te vervangen door een all-electric warmtepompsysteem snijdt het mes aan twee kanten: de installatie voorziet in de broodnodige koeling en hij is veel duurzamer. In het geval van een VRF-warmtepompsysteem kan de warmte die bij die koeling wordt onttrokken zelfs worden gebruikt voor de verwarming van een andere ruimte – bijvoorbeeld de frissere lerarenkamer aan de Noordzijde van hetzelfde gebouw. Om het plaatje compleet te maken en behalve een comfortabel ook een gezond binnenmilieu te realiseren, kan het ‘raampje open’-ventilatiesysteem worden vervangen door CO2-gestuurde Lossnay-units die de binnenlucht automatisch verversen – en de warmte van de afgevoerde vervuilde lucht hergebruiken. Het resultaat: een duurzaam, gezond, comfortabel en geluidsarm binnenklimaat. Daarmee wordt in één klap aan vier van de vijf speerpunten voldaan die RVO in het laatste Programma van Eisen van Frisse Scholen heeft opgenomen: Energie, Lucht, Temperatuur, Licht en Geluid.
En om de docenten en schoolbesturen die bang zijn voor complexe installaties met veel aanstuurwerk gerust te stellen: alle onderdelen van zo'n systeem - de warmtepomp, Lossnay-units en warmteterugwinning - kunnen aan elkaar worden gekoppeld en centraal worden aangestuurd, zowel automatisch als handmatig vanaf een eenvoudig display.
Er zijn weinig gebouwen waarin 'duurzaam' zo'n dubbele betekenis heeft als bij scholen: door hier voor een innovatieve klimaatinstallatie te kiezen wordt niet alleen in een beter milieu geïnvesteerd, maar ook in een betere leeromgeving voor de jeugd - en dus in de toekomst. De noodzaak is er, de politieke wil is er en de technische mogelijkheden zijn er. Het wordt hoog tijd dat terughoudende schoolbesturen en -directies eindelijk eens de juiste keuzes maken.