Milieuprestatie streeft naar een gelijk speelveld maar beoordeelt de helft van de wedstrijd
De warmtepomp heeft zich de afgelopen decennia bewezen als dé volwaardige en duurzame vervanger van de cv-ketel in de energietransitie. De afgelopen dagen kwamen er echter ook berichten omtrent de negatieve milieu-impact van deze techniek. Onder andere in de landelijke (vak)pers is hier over gepubliceerd. We willen graag onze visie en reactie op deze berichten geven vanuit onze rol als fabrikant en distributeur van Mitsubishi Electric klimaatsystemen en warmtepompen.
De berichtgeving is gebaseerd op de milieu-impact van een warmtepomp zoals deze bepaald wordt door de bepalingsmethode milieuprestatie gebouwen (MPG). Dit is de Nederlandse invulling van de Europese wetgeving om de berekening van de milieubelasting van gebouwen te kunnen bepalen. Bij deze landelijke invulling hoort al direct een belangrijke kanttekening geplaatst te worden, aangezien dit soort thema's eenduidig en Europees bepaald dienen te worden uitgevoerd.
Resultaat rekenmethodiek onduidelijk
Deze bepalingsmethode, MPG, is een rekenmethodiek die de toegepaste materialen in een bouwwerk op de milieubelasting beoordeelt. Deze rekenmethodiek hanteert het ‘less is more’ principe: hoe minder materiaal, hoe minder het milieu belast wordt. De uitkomst van deze rekenmethodiek leidt tot een MKI-waarde (Milieu Kosten Indicator). De recente berichtgeving meldt dat de milieubelasting (MKI-waarde) van een warmtepomp tot 11 keer hoger is dan aanvankelijk werd aangenomen. De belangrijkste oorzaken die hierbij benoemd worden zijn het koudemiddel en de printplaat. Dit is zeer opmerkelijk omdat uit MKI berekeningen van onze warmtepompen blijkt dat deze 2 onderdelen maar een beperkte impact van 15% op de totale MKI hebben. Daarnaast ligt de MKI-waarde van de door ons berekende warmtepomp set onder de categorie 3 MKI-score. Het is voor ons dus ook totaal onduidelijk waar deze factor 11 op gebaseerd is.
Een ander opmerkelijk punt in de berichtgeving is dat er wordt aangegeven dat de warmtepomp voor 37% van de totale MKI-waarde van een woning verantwoordelijk kan zijn. Het is ondenkbaar dat een warmtepomp, met een totaal gewicht van 154 kg, verantwoordelijk is voor 1/3 van de milieu-impact van een volledige woning met een materiaalgewicht van circa 250.000kg.
De ‘rekenkundige oplossing’ binnen dit thema lijkt het verlengen van de levensduur van een warmtepomp. Realistisch en technisch moet erkend worden dat bij elke apparaat met bewegende onderdelen een levensduur van 15 tot 20 jaar maximaal is. De warmtepomptechniek ontwikkelt zich daarnaast ook continue. Hierdoor is het meer dan gerechtvaardigd om na 15 tot 20 jaar over te stappen naar de meest recente techniek. Want wie wil er een woning verwarmen met de verwarmingstechnieken uit het verleden? De nieuwe generatie verwarmingstoestellen zullen bij vervanging een veel betere milieu-impact en prestatie hebben dan de huidige generatie. Toch wordt de huidige impact 5 keer opgenomen in de berekening van de MPG.
Circulariteit onvoldoende beloond
Naast energiebesparing, geluidsproductie, betrouwbaarheid, circulariteit en levensduur van een warmtepomp is milieubelasting één van de complexe factoren waarmee een producent van warmtepompen te maken heeft. Mitsubishi Electric levert voor elk product een Product Environmental Profile (PEP Ecopassport). Dit ‘paspoort’ geeft een overzicht van alle toegepaste materialen, de oorsprong, het verbruik en verlies tijdens het fabricageproces en het energie- en waterverbruik tijdens fabricage en transport. Maar ook de mogelijkheid van recyclebaarheid van de toegepaste materialen na het beëindigen van de levensduur van het product is onderdeel van dit ‘paspoort’.
Onder andere het thema circulariteit wordt in de Nederlandse beoordelingsmethodiek onvoldoende beloond. Hierdoor ontstaat een eenzijdige en onvolledige benadering van de milieu impact van materialen en producten. Circulariteit is onderdeel van het ontwerpproces. Met de visie ‘design for disassembly’ wordt zoveel mogelijk aandacht gegeven aan losmaakbaarheid en het toepassen van mono materialen. De warmtepompen van Mitsubishi Electric zijn behoudens de compressorolie, de printplaat, een enkel rubber en de installatiehandleiding dan ook volledig recyclebaar. Dit wordt bevestigd door een onderzoek uit 2016 waarin we de recyclebaarheid van onze producten door een onafhankelijk bureau RCN hebben laten onderzoeken. De conclusie was toen al dat de warmtepompen van Mitsubishi Electric voor 95-98% recyclebaar zijn. Door productontwikkeling in de afgelopen jaren is dit percentage alleen maar toegenomen.
Environmental Vision 2050
Het circulair maken van de producten is onderdeel van de Environmental Vision 2050 van Mitsubishi Electric waarbij gestreefd wordt naar het reduceren van het gewicht, het hergebruik van zoveel mogelijk componenten, het toepassen van gerecyclede materialen en het volledig recyclebaar maken van het product. Deze visie resulteert al dit jaar in de introductie van een nieuwe productlijn lucht-water warmtepompen die inspeelt op de verlaging van de milieu-impact van het product. Het is onterecht dat productontwikkeling niet gewaardeerd wordt in de berekeningsmethodiek bij tussentijdse vervanging van klimaatinstallaties gedurende de levensduur van een gebouw. De huidige milieu-impact blijft ook bij toekomstige vervanging van toepassing.
De warmtepomp is onmisbaar voor het behalen van de doelstellingen binnen de energietransitie. Het is een bewezen en duurzame techniek waarmee met bovenstaande onderbouwing aangetoond wordt dat de berekeningsmethodiek, in eenduidige Europese wetgeving verankerd op meerdere punten aandacht verdient.
Wij zullen in de tussentijd niet stilstaan. Niet voor niks is het thema van Mitsubishi Electric ‘Changes for the Better’ en we gaan graag, met een positieve insteek, het gesprek aan met alle stakeholders binnen dit thema om te komen tot een meer realistische invulling.
Team Alklima