Plaatsbepaling van een buitendeel van een lucht/water-warmtepomp?
Belang van de juiste opstelling
Lees meer over plaatsingRol van Alklima/Mitsubishi Electric in bouwkolom
Lucht/water-warmtepompen winnen aan populariteit. Niet voor niets en met trots is Mitsubishi Electric marktleider in de woningbouw. De Ecodan warmtepomp vindt zijn plek in vele nieuwbouwwijken, maar ook in bestaande woningen en veel eindgebruikers genieten hierdoor van een comfortabel binnenklimaat zonder hoge energiekosten. Soms zie je het buitendeel van een lucht/water-warmtepomp staan, maar steeds vaker niet. Bouwers, architecten, installateurs, technische adviseurs en opdrachtgevers werken samen om het buitendeel onderdeel te maken van het ontwerp, zonder daarbij in te boeten aan prestaties en zonder overlast te veroorzaken voor de omgeving.
Alklima/Mitsubishi Electric is exclusief distributeur van Mitsubishi Electric warmtepompen  en airconditioners voor Nederland en dus ook leverancier van de genoemde Ecodan lucht/water-warmtepomp. We zijn hierbij niet de uitvoerende partij in de realisatie, maar leveren onze producten aan gecertificeerde installateurs. Daarnaast proberen wij hierbij als kennispartner input te leveren omtrent de afwegingen die gemaakt kunnen worden voor een juiste opstelling van het buitendeel.
Mogelijke keuzes
Binnen de bouwkolom worden veel afwegingen gemaakt om binnen het beschikbare budget keuzes te maken. Hierbij dient uiteraard rekening te worden gehouden met de geldende wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld geluidseisen spelen hierbij een rol, maar ook de welstand (esthetische eisen) beïnvloeden de keuzes voor een bouwkundige aannemer en installateur.
Ook de mogelijke benaderbaarheid van een warmtepomp zal hierbij beoordeeld dienen te worden waarbij onder andere de mate van vervuiling aan het buitendeel meeweegt bij het bepalen van een onderhoudsinterval. Vanuit de F-gassen wetgeving speelt daarnaast het toegepaste koudemiddel en de koeltechnische vulling weer een belangrijke rol. Uiteraard zal in overleg met de opdrachtgever worden bepaald welke wensen en eisen meegenomen worden in het ontwerp.
In dit traject is het tevens van belang of de installerende partij ook na de garantieperiode betrokken blijft als servicepartij. Dit kan per project verschillen.
Met dit alles maakt een bouwconsortium afwegingen om tot een passend totaalontwerp te komen. De gemaakte keuzes hebben uiteraard gevolgen voor het prijsniveau van de initiële investering, maar ook voor de kosten in de exploitatiefase.
Handleidingen zijn leidend voor juiste werking
Ongeacht de gemaakte keuzes is het vertrekpunt voor Alklima/Mitsubishi Electric dat onze warmtepompen moeten kunnen functioneren volgens de beschikbare specificaties. De handleidingen van Mitsubishi Electric zijn daarom altijd leidend. Daarnaast kunnen onze montage en inbedrijfstellingen documenten als aanvullende richtlijn worden geraadpleegd. Onderstaande documentatie moet als aanvulling worden gezien op de beschikbare manuals die worden meegeleverd bij onze producten en als download beschikbaar zijn op onze website.
Installatiehandleiding van alle producten
Geluidseisen opstelling buitendelen warmtepompen en airconditioners
Binnen het B.B.L. (Besluit bouwwerken leefomgeving, voorheen het Bouwbesluit) zijn in Nederland eisen opgenomen voor het maximale geluidsniveau van lucht/water-warmtepompen en airconditioners.
Belangrijk onderdeel in de voorbereidende fase van een project is om te bepalen of voldaan wordt aan de gestelde eisen. Het gaat hierbij niet alleen om nieuwbouwprojecten, maar ook in de bestaande bouw zijn deze voorschriften van toepassing als er een nieuwe airco of lucht/water-warmtepomp wordt geïnstalleerd.
Volgens de geluidseisen die per 1 april 2021 zijn gesteld, mogen buiten opgestelde warmtepompen en airco's, die worden toegepast bij woningen en woongebouwen, op de erfgrens van de buren niet meer dan 40 dB(A) geluid veroorzaken in de nacht en niet meer dan 45 dB(A) overdag. Daarnaast dient er een controle uitgevoerd te worden op te openen deuren en ramen van naastgelegen woonpercelen.
Ondanks dat de buitendelen van Mitsubishi Electric tot de stilste in de markt behoren dient vooraf door de aanbiedende partijen een beoordeling gemaakt te worden of met het gekozen ontwerp voldaan kan worden aan de gestelde eisen. In het whitepaper geluidseisen staat meer informatie over dit thema.
Download Whitepaper Geluidseisen
Buitendeel van warmtepomp in dakkap
Het plaatsen van een buitendeel in een dakkap of schoorsteen-model is in de nieuwbouw een veel toegepaste oplossing. Ook in de bestaande bouw behoort het tot de mogelijkheden. Hierbij zijn er ruwweg drie varianten beschikbaar, namelijk:
- Een indak variant. Hierbij is het buitendeel vanaf de zolder eenvoudig bereikbaar, maar vraagt het tevens ruimte in de woning.
- Een opbouw variant (bovendaks) met service luik. Het luik kan hierbij in of naast de dakkap zijn gepositioneerd zodat het buitendeel vanaf de zolder bereikbaar is. De maatvoering van het serviceluik bepaalt in welke mate alle werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden.
- Een opbouw variant (bovendaks) zonder service luik. De buitendeel zal hierbij door bijvoorbeeld een hoogwerker of stijger benaderd moeten worden.
Bij alle drie de varianten is het van belang dat de werking van de warmtepomp niet negatief beïnvloedt mag worden door bijvoorbeeld te veel weerstand, te weinig luchtdoorlaat, recirculatie binnen de kap of onvoldoende mogelijkheden voor condenswater afvoer.
Daarnaast zal de onderliggende constructie voldoende draagkracht moeten hebben en zal voldoende robuust moeten zijn zodat er geen resonantie kan plaatsvinden en/of geluidsoverdracht naar de woning.
Los daarvan zullen afwegingen gemaakt moeten worden welke dakkap opstelling passend is bij de bereikbaarheid voor service en onderhoud. Bij de indak variant en een bovendakse dakkap met dakluik (met voldoende ruimte) is dit gewaarborgd. Bij de laatste zal dit waar nodig in combinatie met een aanlijnbeveiliging moeten zijn uitgevoerd.
Als er geen dakluik aanwezig is zijn hoogwerkers, stijgers ed. vereist om de service- en onderhoudswerkzaamheden op een veilige manier te kunnen voeren. Het mag duidelijk zijn dat er geen concessies gedaan mogen worden aan de veiligheid. Dit zal in het voortraject met de betrokken bouwpartners en opdrachtgever bepaald moeten worden, zodat er bij calamiteiten snel en adequaat gereageerd kan worden. Binnen een wijk kunnen bewoners zich hierbij verenigen door het onderhoud collectief te laten uitvoeren, waarbij de kosten van hoogwerkers ed. minder zwaar drukken. Als een hoogwerker bijvoorbeeld in de avond en/of het weekend niet op korte termijn beschikbaar is kan gebruik worden gemaakt van het standaard ingebouwde elektrische element, zodat in de woning wel capaciteit beschikbaar is voor verwarming en tapwater zonder dat de buitenunit functioneert.
Alklima adviseert de marktpartijen om genoemde afwegingen mee te nemen richting opdrachtgevers, zodat er weloverwogen keuzes gemaakt kunnen worden in het voortraject.
Integratie buitendeel warmtepomp in een berging
Een buitendeel kan, mits voldaan wordt aan de voorwaarden, ook goed in een schuur of berging worden geïntegreerd. Dit is een mooie manier om het buitendeel op een fraaie wijze onderdeel te maken van het bouwplan. Ook hierbij dient er aandacht te zijn voor de diverse aandachtpunten om de warmtepomp volgens de specificaties te kunnen laten functioneren. Voorbeelden hiervan zijn:
- Geen kortsluiting van lucht
- Voldoende toe- en afvoer van lucht door de roosters
- Beperkte weerstand over de roosters
- Voldoende isolatie van het plenum om condensvorming te voorkomen
- Creëer voor het buitendeel een separaat/ akoestisch en geluiddempend geïsoleerd compartiment, zodat de lucht aanzuig niet vrij door berging wordt gevoerd
- Voorziening voor condenswaterafvoer in de vorm van bijvoorbeeld een lekbak die ook bestand is tegen vorst (eventueel verwarmingslint in lekbak)
- Voldoende hoogte onder het buitendeel en de lekbak voor afvoer condenswater
- De berging zal wellicht vergroot moeten worden i.v.m. eisen vanuit BBL (bouwbesluit) qua minimale maatvoering (berging moet minimaal 5m2 zijn bij nieuwbouw)
- Maximale leidinglengte van de warmtepomp (koeltechnisch)
Met markpartijen hebben we conceptontwerpen uitgewerkt van roosters, plenums en lekbakken die waarborgen dat er voldoende lucht toe- en afvoer beschikbaar is en met een beperkte weerstand. Deze informatie is op aanvraag beschikbaar.
Overige mogelijkheden
Een warmtepomp op kleur laten spuiten of de unit wrappen zijn allemaal aanvullende mogelijkheden om het buitendeel van een warmtepomp of airconditioner te integreren in een ontwerp.
Ook kunnen en mogen buitendelen best aan het zicht worden onttrokken, maar uiteraard mag de werking hierbij niet negatief beïnvloed worden. Een haag of plaat direct voor een buitendeel kan de luchtstroming negatief beïnvloeden, waardoor kortsluiting van lucht ontstaat en het systeem niet zijn normale vermogen kan behalen en/of een slechtere COP gaat draaien.
Samenwerking met meerwaarde
Alklima/Mitsubishi Electric denkt als proactieve partner graag mee. We hebben veel expertise binnen het woningbouwsegment om input te leveren voor de diverse afwegingen. Ben je als aannemer of installateur op zoek naar een passende oplossing? Benader een van onze specialisten. We helpen je graag verder!